Een thema dat mij na aan het hart ligt is de vraag wat te doen als je interventies niet het beoogde effect hebben. Als begeleider vraag ik me regelmatig af: helpt mijn interventie de ander(en) nu vooruit, of kan ik beter stil zijn en het hem/haar/hen zelf laten ontdekken?
Hoe vaak doe ik niet een interventie omdat ik dat zelf nodig vind, maar sluit ik onvoldoende of slecht aan op de stroom die al op gang is. Luisteren en aanwezig zijn (sterker uitgedrukt: echt present zijn) is vaak belangrijker dan allerlei slimme opmerkingen waar ik zelf zeer tevreden over ben, maar die wellicht eerder storend werken. Maar de moeilijkheid is natuurlijk: wat is storend en wat niet?
Wat mij enorm helpt is het begrip Wu Wei uit het Taoïsme. De Chinese karakters van Wu Wei (heb ik begrepen, want ik lees geen Chinees) staan letterlijk voor: Een open ruimte maken in het bos. En dan opent zich opeens een heel mooi perspectief.
Want: als ik als (team)coach een open ruimte in het bos aanbied, dan betekent dat een mogelijkheid dat er iets gebeurt. Bijvoorbeeld: zon en regen kunnen ongehinderd binnen komen, waardoor er van alles kan opbloeien en groeien. Het vrijmaken van een open ruimte in het bos balanceert op het grensvlak van Doen en Niet doen, want we creëren een ruimte zonder dat we bepalen wat daarin moet gebeuren. Het is een vorm van niet storend ingrijpen, doordat we aanwezig blijven bij en in de open ruimte en goed volgen wat zich daarin ontvouwt. Dat is precies de houding die ik probeer aan te nemen in teamcoaching en ook in de opleidingen die ik geef. Het omvat ook twee andere geliefde uitgangspunten in mijn werk met groepen. De eerste is: Doe niet wat de groep zelf kan doen. Dit betekent vertrouwen hebben in de competentie van de groep en de deelnemers zelf. Dus soms op mijn handen blijven zitten en niet storend ingrijpen. Maar soms moet ik wel handelen, want het tweede uitgangspunt luidt: Doe het wel (bijvoorbeeld: doe een suggestie of deel een observatie) als de groep het zelf niet doet of kan. Soms moet ik iets doen, maar verzuimde ik het. Bijvoorbeeld als deelnemers naar elkaar opmerkingen maken die beschadigend zijn.
Ik behandel het bovenstaande thema uitgebreider in mijn online college Als het niet loopt zoals je hoopt op 16 november 2022.
René Meijer
