Er is momenteel een grote belangstelling voor het fenomeen trauma en traumabehandeling. Hoe dat komt is niet helemaal duidelijk. De aflevering van Zomergasten met trauma-expert Bessel van der Kolk kan daaraan hebben bijgedragen. Zijn boek Traumasporen is een standaardwerk op dit gebied. En zijn collega Janina Fisher heeft onlangs een enorm boeiend webinar gegeven van vier keer 2 uur, waarin zij haar ervaringen met de begeleiding van getraumatiseerde mensen toelicht. Haar boek Innerlijke zelfvervreemding overwinnen na trauma is zeer de moeite waard. Hieronder ga ik kort in op enkele overeenkomsten tussen Voice Dialogue, Mentaliserend coachen en de benadering van Janina Fisher. Voor opleidingen en literatuur, zie aan het einde van dit artikel.
Overeenkomsten
Even vooraf: ik ben zeer terughoudend of coaches het wel op zich moeten nemen om mensen met trauma te begeleiden. Dit werk vereist een diepgaande therapeutische kennis en ervaring die veel coaches niet hebben. Toch is kennis van de visie en aanpak van Janina Fisher ook voor coaches de moeite waard. Want wat mij verheugde is de overeenkomst in visie tussen Voice Dialogue (VD), Mentaliserend coachen (MC) en Traumabehandeling (TB) als het gaat om de kijk op cliënten en de begeleiding. Slechts enkele voorbeelden om dit te illustreren.
Evenals in VD gaat Janina Fisher in haar benadering ervan uit dat een mens uit delen bestaat, uit subpersonen zouden we in VD zeggen. In de reactie op traumatische ervaringen hebben delen in de cliënt hem of haar geholpen om te overleven. Net als in VD gaat Fisher ervan uit dat elk deel een positieve bedoeling heeft. Als bijvoorbeeld een cliiënt depressief is (geworden), vraagt zij: 'Hoe heeft de depressie je geholpen te overleven?'. Telkens weer benadrukt Fisher de kracht van de primaire subpersonen, die onze kwetsbaarheid hebben willen beschermen.
De overeenkomst met MC bestaat hierin dat Fisher een groot belang hecht aan het mindful omgaan met de reactie op het trauma. Zij bevordert het mentaliserend vermogen (zeggen we in MC) in bijvoorbeeld de volgende dialoog (T=therapeut; C=cliënt).
Mentaliserende dialoog
T: "Ik heb gehoord dat je je gesneden hebt gisteravond. Wat was voor jou de aanleiding?".
C: "Ik weet het niet. Ik haat mezelf gewoon".
T: "Wat is er gebeurd vlak voordat je het deed?".
C: "Mijn vriend heeft me niet gebeld terwijl hij dat wel had zullen doen".
T: "Welke gevoelens en gedachten kwamen bij je op toen hij niet belde?".
C: "Ik was kwaad op mezelf dat ik hem vertrouwd had dat hij zou bellen".
T: "En je kon het waarschijnlijk tegen niemand zeggen omdat je je schaamde?".
C: "Ja, ik dacht, ik ben ook gek dat ik hem vertrouw".
T: "Welke gevoelens kwamen bij je boven toen je die gedachte had?".
C: "Ik wilde hem en mezelf dood maken".
T: "In hoeverre werd je overspoeld door deze gevoelens?".
C: "Totaal, ik kon het niet verdragen".
T: "Nou, jezelf snijden triggert adrenaline zodat je je rustiger kunt voelen, en daarmee de controle kunt terugpakken".
C: "Ja, maar nu voel ik me stom en mijn arm doet pijn".
T: "Wil je dat ik je een andere manier laat zien om niet overspoeld te raken? Het zal misschien niet zo goed werken als jezelf snijden, maar het zal je ook niet zo in de problemen brengen".
C: "Ja, ik wil dit weekend wel overleven".
(dialoog uit het webinar met Janina Fisher).
Nieuwsgierigheid bevorderen
Je kunt als begeleider oude reactiepatronen beter bevragen d.m.v. mentaliserende interventies (door Fisher mindfulness interventies genoemd), dan door het aanbieden van allerlei inzichten. Zowel in de benadering van Fisher als in mentaliserend coachen stimuleren we de nieuwsgierigheid bij de cliënt en bevragen we oordelen.
C: "Ik voel niets".
T: "Hoe voelt het om niets te voelen: is het kalm, leeg, verwarrend ...?".
en
T: "Als je zegt ik ben stom, voel je je dan beter of slechter?".
Opleidingen
Wij bieden de volgende opleidingen aan die aansluiten op bovenstaande.
Vanuit de Voice Dialogue Academie verzorgen Judith Budde en Marijke Leys de Specialisatie Voice Dialogue en trauma.
Dit programma van twee keer 2 dagen is voor gevorderde Voice Dialogue facilitators die hun expertise in het werken met gekwetste delen willen verdiepen. Voorwaarde voor deelname is dat je bij ons (of elders) zowel de Basistraining als de Vervolgopleiding Voice Dialogue gevolgd hebt en dat je de methodiek regelmatig toepast in je werk als coach of therapeut. Heb je nog geen ervaring met Voice Dialogue? Kijk dan eens bij onze Basistraining Coachen met Voice Dialogue.
Vanuit Opleidingscentrum het Balkon bieden René Meijer en Peter Bleumer de volgende trainingen aan. In de Training Mentaliseren in groepen en teams leer je interventies die zelfreflectie en inlevingsvermogen bevorderen. Een vruchtbare aanpak als de emoties oplopen en de teamleden de hakken in het zand hebben gezet. Er zijn nog plaatsen in de eerstvolgende uitvoering van deze tweedaagse training op 25 en 26 januari 2023 die zeker doorgaat.
Ook verzorgen Peter en René twee keer per jaar de Training Mentaliserend coachen. In dit programma van 3 dagen verwerf je kennis over mentaliseren en oefen je met gespreksvaardigheden die het mentaliseren bevorderen in 1-op-1 contacten. Deze training is voor trainers, coaches, (HRM-)adviseurs, loopbaanbegeleiders, reïntegratiedeskundigen, projectleiders en managers, werkzaam in een niet-psychotherapeutische setting (met HBO/WO opleiding of een vergelijkbare achtergrond). De start is op 19 april en op 22 november 2023.
Literatuur
Janina Fisher: Innerlijke zelfvervreemding overwinnen na trauma.
Peter Bleumer en René Meijer: Mentaliserend coachen.
Marijke Leys: Kwetsbaarheid als kompas.
René Meijer
